เทคโนโลยีการสื่อสาร เป็นสิ่งที่มนุษย์พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ในการสื่อสารระหว่างกัน ถ่ายทอดข้อมูลข่าวสารร่วมกัน ผ่านเครื่องมือ อุปกรณ์ เครื่องจักร วัสดุ นอกจากนั้นยังรวมถึงกระบวนการต่างๆ ที่เกิดจากการประยุกต์ทางวิทยาศาสตร์ด้วย ซึ่งมีส่วนทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ในปัจจุบันมีความสะดวกสบายมากยิ่งขึ้นและคนสามารถสื่อสารได้รวดเร็วมากยิ่งขึ้น จะพบว่ามีการนำเทคโนโลยีทางการสื่อสารมาใช้ในชีวิตประจำวัน ได้แก่ ด้านการศึกษา ด้านการแพทย์และสาธารณสุข การวินิจฉัยและรักษาโรค ด้านการเกษตรและอุตสาหกรรม ด้านการเงินและการธนาคาร ด้านความมั่นคงของชาติ ด้านการคมนาคม ด้านวิศวกรรมและสถาปัตยกรรม และด้านการพาณิชย์ เป็นต้น จะเห็นได้ว่าเทคโนโลยีการสื่อสารมีสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของเราอย่างมาก
เมื่อประมาณ 40 ปีที่ผ่านมาผู้เขียนยังจำได้ว่าการสื่อสารในสมัยนั้นส่วนใหญ่ใช้การส่งจดหมาย ถ้าต้องการความรวดเร็วเร่งด่วนก็ใช้การโทรเลข ส่วนโทรศัพท์นั้นมีน้อยส่วนใหญ่อยู่ในเมืองหรือในส่วนราชการ ซึ่งทำให้คนในยุคนั้นมีโอกาสการรับรู้ข่าวสารน้อย ประชาชนของประเทศส่วนใหญ่ได้ข้อมูลข่าวสารมาจากวิทยุ ส่วนโทรทัศน์สมัยนั้นยังมีจำนวนน้อยในเขตชนบท นอกจากนั้นยังได้รับความรู้และข้อมูลข่าวสารจากการศึกษาห้องเรียน การบอกเล่าจากพ่อแม่ญาติพี่น้อง จากเพื่อนบ้าน สำหรับคนในชนบทหรือชานเมืองอย่างผู้เขียนความรู้ทางพระพุทธศาสนาได้จากวัดเพราะวัดอยู่ในวิถีของชุมชนเกี่ยวเนื่องกับการดำเนินชีวิตของคนในชุมชนโดยตลอด ดังเช่น การบวช การแต่งงาน การตาย มีการทำบุญตักบาตรตอนเช้าทุกวัน ทุกครอบครัวมาทำบุญในวันสำคัญทางพุทธศาสนาและงานประเพณีในชุมชน ได้แก่ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอาสาฬหบูชา วันเข้า-ออกพรรษา วันสงกรานต์ วันสาร์ทไทย งานบุญกฐิน-ผ้าป่า งานบุญประจำปี นอกจากนี้เป็นที่จัดงานมหรสพของชุมชน ได้แก่ งานวันลอยกระทง งานเฉลิมฉลองต่างๆ เมื่อได้ไปทำบุญพระภิกษุสงฆ์ท่านมักให้ธรรมะด้วยวิธีการเทศนาโดยอ่านจากใบลาน ขณะนั้นผู้เขียนยังเด็กยอมรับว่าฟังแล้วยังไม่ค่อยเข้าใจนัก ในระบบการศึกษาสมัยนั้นนักเรียนจะได้ความรู้เพิ่มเติมในวิชาศีลธรรมจำได้ว่าคุณครูให้ความรู้ในวันสำคัญทางพุทธศาสนาและมีบทเพลงประกอบและชักชวนให้ทำบุญ สอนให้มีความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณและละเว้นการทำบาป อยู่ในครอบครัวมีการอบรมสั่งสอนจากพ่อ-แม่ ปู่-ย่า ตา-ยาย ญาติผู้ใหญ่ซึ่งสอดคล้องกับคุณครู ประกอบกับคนส่วนใหญ่ใกล้ชิดและพึ่งพาธรรมชาติมีการดำเนินชีวิตโดยภาคการเกษตรกรรม รายได้ไม่มากนักต้องดำเนินชีวิตแบบพึ่งตนเองปลูกข้าวและพืชผักกินเอง หาปลาได้จากแม่น้ำลำคลองไม่ต้องพึงพาแม่ค้าอย่างเช่นในปัจจุบันและมีช่วยเหลือซึ่งกันและกันในสังคม มีสื่อกระตุ้นในการบริโภคน้อย พบว่าผู้คนส่วนใหญ่มีจิตใจสงบเย็น มีไมตรีจิตต่อกัน มีความเชื่อถือและศรัทธาต่อพระพุทธศาสนา ต่อมาพบว่ามีการสื่อสารทางโทรทัศน์ได้แพร่กระจายมากขึ้น เกิดความรู้ด้านต่างๆกว้างขวางมากขึ้น มีรายการธรรมะหรือในบางโอกาสสำคัญๆนิมนต์พระให้ธรรมะและให้พร เช่น วันส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ และอีกส่วนหนึ่งที่ทำให้รายการโทรทัศน์อยู่ได้และพัฒนาอย่างต่อเนื่องส่วนใหญ่มาจากการโฆษณาประชาสัมพันธ์สินค้าอุปโภคและบริโภคเพื่อให้ผู้คนเข้าถึงสินค้าได้มากขึ้นเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจของประเทศชาติ ผู้คนเริ่มรู้จักสินค้าต่างๆมากมายขึ้น บางสิ่งก็มีประโยชน์ในการใช้ชีวิต และบางสิ่งก็เกินความจำเป็น แล้วแต่กำลังซื้อและสติปัญญาของผู้บริโภคจะพิจารณา วิถีชีวิตผู้คนเริ่มเปลี่ยนไปสู่ระบบอุตสาหกรรมทิ้งภาคการเกษตร มีการซื้อขายที่ดินกันมาก เจ้าของที่ดินบางคนขายไร่นาเป็นเศรษฐีหน้าใหม่นำเงินมาซื้อสินค้าอุปโภค บริโภค บางรายหมดตัวและต้องไปรับจ้าง ยากจนลง หลายครอบครัวเช่าที่ดินทำกินจากเจ้าของที่ที่ขายให้กับเจ้าของโครงการหมู่บ้านจัดสรรไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเองก็ต้องเข้าสู่โรงงานฯได้ค่าจ้างระดับไม่มากเป็นแรงงานไม่มีฝีมือ มีการส่งเสริมให้ลูกหลานเข้าสู่โรงงานอุตสาหกรรม บางคนพัฒนาตนเองหาความรู้เพิ่มเติมเป็นแรงงานระดับมีฝีมือค่าจ้างสูงขึ้น มีผู้คนจำนวนมากเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิตเข้าภาคอุตสาหกรรม เข้าทำงานเป็นเวลา เวลาให้กับครอบครัวน้อยลง ปฏิสัมพันธ์กับคนในชุมชนน้อยลง เริ่มต้องพึ่งพาอาหารจากร้านค้าต่างๆจากเดิมซึ่งทำกินเอง วิถีชีวิตห่างไกลวัดมากขึ้น การร่วมกิจกรรมกับทางวัดลดลง และมีกิจกรรมในชุมชนน้อยลง กระแสการบริโภควิ่งเข้ามาอย่างต่อเนื่องด้วยเส้นทางเทคโนโลยีการสื่อสารต่างๆที่เจริญทันสมัยขึ้น เช่น โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ และด้วยระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ต ขณะเดียวกับความรู้ทางพุทธศาสนามีการเผยแพร่ด้วยระบบเทคโนโลยีที่ทันสมัยเช่นกัน สามารถเข้าถึงความรู้ทางธรรมได้ง่ายและรวดเร็วทำให้ผู้คนที่สนใจธรรมสามารถหาความรู้ทางธรรมและอ่านพระไตรปิฎกได้สะดวกในระบบออนไลน์ มีหนังสือธรรมจำหน่ายจ่ายแจกมากมายให้สามารถอ่านได้ ตามวัดหรือสถานปฏิบัติธรรมต่างๆมีการเผยแพร่ความรู้ทางธรรม มีรูปแบบการเทศนาเปลี่ยนไปเป็นการยกหลักธรรมมาอธิบายเพื่อปรับใช้ในการดำเนินชีวิต/หรือการสนทนาธรรมแตกต่างจากเดิมที่อ่านจากใบลานทำให้ผู้คนมีความรู้ความเข้าใจในข้อธรรมที่ชัดเจนขึ้น และประชาสัมพันธ์ชักชวนผู้คนไปปฏิบัติธรรม ทำให้ผู้สนใจธรรมเลือกสถานที่ปฏิบัติธรรมตามความสนใจ
ในปัจจุบันเราจะพบได้ว่าจิตใจของผู้คนกลับไม่สงบเย็นเหมือนเดิม ผู้คนต้องดิ้นรนทำงานหนักมากขึ้น มีการแข่งขันกันสูง บางคนก็เอารัดเอาเปรียบแสวงหาผลประโยชน์จากบุคคลอื่นหรือทำลายธรรมชาติ ทำให้ธรรมชาติแปรเปลี่ยนไป มีภัยพิบัติเกิดในยุคปัจจุบัน เช่น น้ำท่วม ดินถล่ม แผ่นดินไหว ไฟไหม้ป่า ภาวะโลกร้อน เป็นต้น มีปัญหาอาชญากรรมเพิ่มมากขึ้น ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินน้อยลงอย่างมาก ผู้คนไม่ไว้วางใจกันเป็นเหตุให้ผู้คนมีภาวะเครียดสูงขึ้น การควบคุมอารมณ์ต่างๆได้น้อยลงมีโอกาสทะเลาะวิวาทกันได้ง่าย พบว่า มีการทำร้ายกัน ฆ่ากันด้วยความโกรธและความไม่พอใจกันง่ายขึ้น หรืออาศัยความโกรธไม่พอใจทำลายล้างกัน เกิดความแตกแยก แตกความสามัคคีกันมากขึ้น นอกจากนี้ผลกระทบการบริโภคที่เกินความจำเป็นทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น โรคอ้วน ไขมันในเลือดสูง เบาหวาน ความดันโลหิตสูง เส้นเลือดในสมองแตก ไตวายเรื้อรัง โรคมะเร็งต่างๆ และปัญหาทางสุขภาพจิต เป็นต้น เนื่องจากผู้คนบริโภคกันเกินความจำเป็น ในกระแสส่งเสริมการบริโภคผ่านระบบเทคโนโลยีการสื่อสาร จึงทำให้การสื่อสารโฆษณาประชาสัมพันธ์เข้ามามีบทบาทในธุรกิจและการดำเนินชีวิตของคนอย่างมาก โดยพยายามใช้กลยุทธ์ในการแข่งขันด้านโฆษณาประชาสัมพันธ์ทุกวิถีทางที่กระตุ้นให้ผู้คนมีความต้องการซื้อสินค้าของตน เช่น อาหารหลากหลาย เครื่องดื่มแฟชั่นเสื้อผ้า รองเท้า เครื่องแต่งตัว เครื่องสำอาง การเสริมความงาม ยานพาหนะที่ทันสมัย เครื่องมือสื่อสารที่ทันสมัยรุ่นใหม่ๆ เป็นต้น ซึ่งสินค้าบางอย่างไม่มีประโยชน์และเกินความจำเป็นในชีวิต ด้วยสภาวการณ์ในปัจจุบันที่กระตุ้นการบริโภคอย่างไม่จำกัด ผู้คนมีรู้สึกอยากและต้องการเกินความจำเป็นมีภาวะหนี้สินกันมากขึ้น ไม่พิจารณาถึงประโยชน์และผลกระทบที่เกิดขึ้น ในทางธรรมตามหลักพุทธศาสนา ความยากเป็นกิเลสและตัณหา คือความอยากกิน อยากมี อยากได้และอยากเป็น พบว่าถ้ามีมากยิ่งทำให้เกิดทุกข์ได้มากทั้งต่อตนเองและผู้อื่น หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาส่งเสริมให้คนลด ละกิเลสเพื่อความดับทุกข์ซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุด แต่พบว่ามีผลกระทบด้านลบมากกว่าด้านบวกที่เกิดในสังคม
จากปัญหาที่พบว่าในปัจจุบัน จึงทำให้องค์กรทางศาสนา และกลุ่มคนจำนวนหนึ่งที่เชื่อมั่นและศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาพยายามหาทางออกให้กับผู้คนที่กำลังทุกข์และสังคม โดยการส่งเสริมความรู้ การปฏิบัติและกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น ทำบุญฟังธรรมในวันอาทิตย์ตามวัดต่างๆ การบวชสามเณรภาคฤดูร้อน ส่งเสริมให้มีการบวชพระศึกษาธรรม ส่งเสริมการเรียนรู้ทางพระพุทธศาสนาแก่พระภิกษุ-สามเณร และฆารวาส การเปิดอบรมบวชเนกขัมมะ โครงการจัดอบรมนักเรียน/นักศึกษาไปปฏิบัติธรรมที่วัดหรือสถานปฏิบัติธรรม เปิดให้ผู้คนเข้ามาร่วมกิจกรรมกับทางวัด เป็นจิตอาสา /พุทธอาสา มีการผลิตสื่อทางพุทธศาสนาจ่ายแจกจำนวนมาก ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นพบว่ามีผู้คนมาสนใจเข้าวัดฟังธรรมมากขึ้น และที่น่าสังเกตมีผู้คนมาปฏิบัติกรรมฐานตามวัดและสถานที่ปฏิบัติธรรมมากขึ้นมี ทั้งเด็ก วัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ จากเดิมในอดีตที่ผ่านมานั้นคนส่วนใหญ่ไปวัดตักบาตรทำบุญกันมาก แต่การปฏิบัติกรรมฐานน้อย ส่วนใหญ่เป็นผู้ใหญ่ที่มีอายุหรือผู้อาวุโส เนื่องจากขณะนั้นพระในบางวัดมีความรู้ด้านปฏิบัติกรรมฐานน้อย ในปัจจุบันมีการส่งเสริมการศึกษาและเทคโนโลยีทางการสื่อสารทำให้พระและฆารวาสมีความรู้ด้านการปฏิบัติกรรมฐานกันมากขึ้น เปิดการอบรมกรรมฐานกันมากขึ้น นอกจากนี้ยังส่งเสริมการดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พบว่ากลุ่มคนที่ใช้ชีวิตตามแนวทางหลักเศรษฐกิจพอเพียงมีความสุขและความสงบร่มเย็นขึ้น ซึ่งแนวทางดังกล่าวอาศัยหลักธรรมตามแนวทางพระพุทธศาสนามาปรับใช้ในชีวิตประจำวัน จากสิ่งเกิดขึ้นในปัจจุบันทำให้คนส่วนหนึ่งกำลังเรียนรู้วิธีแก้ไขปัญหาหรือดำเนินชีวิตในแนวทางที่ถูกต้องและเหมาะสม แต่ยังพบว่ามีผู้คนจำนวนมากยังหาทางออกไม่เจอ ยังเปรียบเสมือนกับแมลงเม้าที่บินเข้าหากองไฟที่เข้าสู่กระแสความทุกข์อย่างไม่รู้ตัวโดยเข้าใจว่าเป็นความสุข ในฐานะเป็นคนไทยด้วยกันและนับถือพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ ควรส่งเสริมให้คนไทยควรมาดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ส่งเสริมให้สถาบันครอบครัวมีความเข้มแข็ง ส่งเสริมด้านการศึกษาให้คนไทยโดยเฉพาะเยาวชนมีความรู้และนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง ส่งเสริมและอำนวยความสะดวกให้ระบบสื่อสารผลิตรายการที่ส่งเสริมคุณธรรมและจริยธรรมให้มากขึ้นทั้งในวิทยุและโทรทัศน์ นำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาส่งเสริมการศึกษาและให้ความรู้ทางพุทธศาสนา พระภิกษุและสามเณรควรมีความรู้และการปฏิบัติทางพุทธศาสนาอย่างถูกต้องเหมาะสมสามารถถ่ายทอดให้กับผู้คนต่างๆได้เข้าใจและสามารถนำมาปรับใช้ในชีวิตได้ พุทธสานิกชนชาวไทยควรมีความรู้ทางพุทธศาสนาและนำมาใช้ในดำเนินชีวิตได้ มีสติสัมปชัญญะ มีโยนิโสมนสิการพิจารณาใคร่ครวญอย่างแยบคายและมีเหตุผล ใช้หลักมัชฌิมาปฏิปทาในการดำเนินชีวิต
https://sites.google.com/site/2200405muthita/e-book/bth-thi-1 16 กันยายน 2557
https://sites.google.com/site/kruyutsbw/prayochn-laea-tawxyang 21 กันยายน 2557
